भर्खरै प्रकाशित: जनसचेतनको ३२ औँ स्थापना दिवसः सामाजिक सद्भावका कार्यक्रम सञ्चालन चरिकोटमा श्रीमद्भागवत महापुराण शुरु साथीको उद्धार गर्न गएका कर्णेलको पहिरोमा पुरिएर मृत्यु केही दिन वर्षाको सम्भावनाःधानबाली नकाट्न किसानलाई आग्रह सुनखानीका मन खाने नानी सार्वजनिक हुँदै ………. भीमेश्वरमा चाडपर्व लक्षित बजार अनुगमन शुरु दशैँको अवसरमा चरिकोटमा महापुराण आयोजना गरिने गौरीशङ्कर क्याम्पसमा गेष्ट लेक्चर मार्फत विशेष तयारी कक्षा

कालिञ्चोक गाउँपालिका भोलि बालमैत्री गाउँपालिका घोषणा हुँदै ।

3 वर्ष अगाडि | समदृष्टि अनलाइन संवाददाता

दोलखा जिल्लाको कालिञ्चोक गाउँपालिका बालमैत्री गाउँपालिका घोषणाको तयारी पूरा भएको छ । आर्थिक वर्ष २०७७÷७८ देखि बालमैत्री स्थानीय शासन अवलम्बन गरी हाल घोषणाको चरणमा आइपुगेको हो ।
नेपाल सरकारका पूर्व मन्त्री एवं संघीय सांसद पार्वत गुरुङको प्रमुख आतिथ्यतामा गाउँपालिका वडा नं ४ मा रहेको कालिनाग माध्यमिक विद्यालय सिँगटीमा एक कार्यक्रमको आयोजना गरी शनिबार घोषणा गर्न लागेको गाउँपालिका अध्यक्ष विन कुमार थामीले जानकारी दिनुभयो ।
कालिञ्चोक गाउँपालिकाले “बालमैत्री स्थानीय शासन कार्यान्वयन निर्देशिका‚ २०७८“ ले व्यवस्था गरेका ५१ सूचक पुरा गरी बालमैत्री घोषणा गर्न लागेको छ । बालमैत्री स्थानीय शासनको अवधारणा सम्बन्धी गाउँपालिकाका पदाधिकारी र अन्य सरोकारवालाई अभिमुखीकरण, बालमैत्री स्थानीय शासन गाउँस्तरीय र वडा स्तरीय समिति गठन परिचालन, वस्तुगत विवरण तयारी र प्रकाशनसमेत सम्पन्न भएको छ भने बालमैत्री स्थानीय शासन सूचकको स्थानीयकरण, नीति‚ निर्देशिका र आचारसंहिता तर्जुमा, पालिका तथा वडामा बालअधिकार समिति गठन परिचालन, सम्पर्क शाखा र सम्पर्क व्यक्तिको व्यवस्था, स्रोत परिचालन सहितको प्रतिबद्धता, बालमैत्री स्थानीय शासन कार्यान्वयन र दीगोपनको लागि बालभेलाबाट समेत माग गरिएका योजना समेत समेटी पाँच वर्षको लागि लगानी योजना तयारी जस्ता मापदण्ड पुरा गरेको छ ।
यसैबीच बालकोष स्थापना र सञ्चालन, ४८ वटा बाल क्लव‚ पालिका स्तरीय २ र वडा स्तरीय ८ बाल सञ्जाल गठन तथा परिचालन जस्ता कार्यहरु सूचक पुरा गरी बालमैत्री गाउँपालिकाका लागि योग्य भएको अध्यक्ष विन कुमार थामीले बताउनु भएको छ ।
गाउँपालिकामा सामुदायिक र संस्थागत विद्यालयमा अध्ययन गर्ने बालबालिकाको सङ्ख्या ६ हजार ५ सय ४३ रहेको छ।

बालमैत्री गाउँपालिकाका लागि आवश्यक सूचकहरु
क) बाल बचाऊ
१. ६ महिनासम्मको शिशुलाई आमाले अनिवार्यरुपमा पूर्ण स्तनपान (आमाको दुध मात्रै खुवाउने) गराएका हुनेछन् ।
२. एक वर्षभित्रका प्रत्येक बालबालिकाहरुले पूर्ण रुपमा खोप (डिपिटी, विसिजी, हेपटाइटिस बी, हिब ३, दादुराको मात्रा) पाएका हुनेछन्
३. ६ महिना देखि ५ वर्ष सम्मका बालबालिकाहरुले वर्षको २ पटक भिटामिन ए क्याप्सुल खाएका हुनेछन् ।
४. गर्भवती आमाले दक्ष स्वास्थ्यकर्मीबाट सुत्केरी गराएका हुनेछन् ।
५. गर्भवती महिलाहरुले कम्तिमा प्रसुति पूर्व चारपटक र प्रसुति पश्चात आमा र नवजात शिशुको कम्तिमा ३ पटक स्वास्थ्य जाँच गराएका हुनेछन् ।
६. गर्भवती महिलाले टिटानस विरुद्धको २ वटा खोप लगाएका हुनेछन् ।
७. गर्भवती तथा सुत्केरी आमाहरुले आईरन चक्की (जम्मा २२५ वटा) खाएका हुनेछन् ।
८. एच् आई भी संक्रमित आमाबाट जन्मिएका सबै बालबालिकाहरुले ब्च्ख् एचयउजथबिहष्क पाएका हुनेछन् ।
९. सबै घरधुरीमा पिउन योग्य खानेपानीको सुविधा उपलव्ध भएको हुनेछ ।
१०.चर्पी गएपछि, खाना खानु अगाडी र बालबालिकाको दिसा धोए पछि सावुन पानीले हात धुने परिपाटीको विकास भएको हुनेछ ।
११. सबै घरपरिवारले आयोडिनयुक्त नुनको प्रयोग गरेका हुनेछन्
१२. कमतौल, पुड्के र ख्याउटेपन हुने पाँचबर्ष मुनिका बालबालिकाहरुको संख्यामा कमी आएको हुनेछ ।
१३. अति कडा कुपोषण भएका बालबालिकाको संख्या शुन्य भएको हुनेछ ।
१४. प्रत्येक घरपरिवारले शौचालयको प्रयोग भएको तथा खुल्ला दिसामुक्त घोषणा भएको हुनेछ ।
ख) बाल संरक्षण
१. ५ बर्ष मुनीका सबै बालबालिकाको जन्म दर्ता भएको हुनेछ।
२. स्थानीय तह बाल विवाह मुक्त भएको हुनेछ ।
३. निकृष्ट प्रकारको बालश्रम दर अन्त्य गर्दै प्रभावित बालबालिकाको पुनस्र्थापना भएको हुनेछ ।
४. घरपरिवार र समुदाय, सार्वजनिक स्थान (बिद्यालय, सामाजिक चाडपर्व, भेलाहरु) मा बालबालिका विरुद्ध हुने हिंसा, वेचविखन, शोषण, बेवास्ता र दुर्वयवहारमा कमी आएको हुनेछ ।
५. बाल संरक्षण सम्बन्धी समुदायमा आधारित बाल संरक्षण प्रणालीलाई संचालनमा ल्याईएको हुनेछ ।
६. छाउपडी, कमलरी जस्ता सामाजिक कुप्रथा नरहेको हुनेछ ।
७. स्थानीय तह वा समुदायले १४ बर्षमुनिका असहाय बालबालिका (भएमा) को संरक्षण गर्न विशेष व्यवस्था गरेका हुनेछन् ।
८. स्थानीय तहमा सडक बालबालिकाको संख्या शून्य भएको हुनेछ । (सडक बालबालिकालाई (भएमा) बालगृहमा राखी व्यवस्थापन भएको हुने)
९. स्थानीय तहमा रहेका बिद्यालयहरुले बालबालिकालाई शारीरिक तथा मानसिक यातना दिने छैनन् ।
१०. कुलतमा लागेको बालबालिकाको लागी बाल सुधार गृहमा राख्ने व्यवस्था मिलाएको हुनेछन् ।
ग) बाल विकास
१. ३ देखि ४ वर्ष उमेरका सबै बालबालिकाहरु प्रारम्भिक बालविकास कक्षामा भर्ना भई टिकाउदर सतप्रतिशत रहेको हुनेछ । (फरक क्षमता भएका बालबालिकाको हकमा विशेष व्यवस्था गर्नुपर्ने।)
२. ५ देखि १४ वर्ष उमेर समूहका सतप्रतिशत बालबालिकाले आधारभूत शिक्षा (१ देखि कक्षा ८ सम्म) पुरा गरेका हुनेछन् ।
३. प्रत्येक विद्यालयमा खानेपानीको सुविधासहित छात्र छात्रा को लागि अलग अलग शौचालयको व्यवस्था भएको हुनेछ ।
४. सबै बिद्यालयका पुर्वाधार (कक्षा कोठा, फर्निचर, खेलमैदान, खानेपानी धारा) बालमैत्री, अपाङ्गमैत्री र सुरक्षित भएका हुनेछन् ।
५. प्रत्येक विद्यालयमा अतिरिक्त कृयाकलाप सम्बन्धी कार्यक्रम संचालन भएको हुनेछ ।
६. सबै बिद्यालयहरुले कुहिने र नकुहिने फोहोर अलग अलग विर्सजन गर्ने व्यवस्था गरेका हुनेछन् ।
घ) बाल सहभागिता
१. स्थानीय तहमा समावेशी आधारमा बाल सञ्जाल गठन भई क्रियाशील ( न्यूनतम् वार्षिक ३ वटा वैठक, ३ वटा कार्यक्रम सञ्चालन) रहेका हुनेछन् ।
२. स्थानीय तहका वस्ती वा टोल र बिद्यालयहरुमा समावेशी आधारमा बाल सञ्जाल गठन भई क्रियाशील ( न्यूनतम् वार्षिक ३ वटा वैठक, ३ वटा कार्यक्रम सञ्चालन) रहेका हुनेछन् ।
३. स्थानीय तहको निर्णय प्रक्रियामा १२ देखि १८ वर्षसम्मका बालबालिकाहरुको संस्थागत सहभागिताको संयन्त्र विकास गरी सहभागी गराईएको हुनेछ ।
४. बालभेलाबाट माग भई आएका योजनाहरु स्थानीय स्थानीय तहको योजनामा समावेश भएको हुने छ ।
५. ५ कक्षा भन्दामाथी अध्ययन अध्यापन हुने विद्यालय व्यवस्थापन समितिमा बालक्लवको प्रतिनिधित्व हुनेछ ।
६. स्वास्थ्य व्यवस्थापन समितिमा बाल क्लवको प्रतिनिधित्व हुनेछ ।
ङ) संस्थागत विकास
१. वडा÷गाउँ÷नगरपालिका तहमा बालमैत्री स्थानीय शासन समितिहरु ग्ठन भै क्रियाशील रहेका हुनेछन् ।
२. स्थानीय तहहरुले आफ्नो लागि बालमैत्री आचार संहिता र निती नियम कार्यान्वयनमा ल्याएका हुनेछन ।
३. गाउँपालिका÷नगरपालिकामा कम्तिमा एक बाल उद्यान सहितको बालमैत्री सिकाई स्रोत केन्द्र सञ्चालनमा रहेको हुनेछन् ।
४. बालबालिकाको वस्तुगत विवरण (प्रोफाइल) को आधारमा स्थानीय तहको विकास योजना र बालबालिकाको लगानी योजना तर्जुमा भै कार्यान्वयन भएको हुनेछन् ।
५. स्थानीय तहको योजना तर्जुमा पूर्व वार्षिक रुपमा वडा र गाउँ÷ नगनरपालिका तहमा बालभेला आययोजना गरी बालभेलाले प्राथमिकता तोकेका बिषयलाई स्थानीय तहको योजना तर्जुमा प्रक्रियामा समावेश गरिएको हुनेछ ।
६. बालबालिका सम्बन्धी स्थितीपत्र तयारी तथा प्रकाशन र अद्यावधिक भएको हुनेछ ।
७. प्रारम्भिक बाल विकास केन्दहरुले स्थानीय तहले तोकेको न्युनतम् मापदण्ड पुरा गरेका हुनेछन् ।
८. बिद्यालयले कक्षा ६ देखि १० सम्मका बिद्यार्थीहरुको लागी बालमैत्री, वातावरणमैत्री र विपद् व्यवस्थापन सम्बन्धी अतिरिक्त कक्षा सञ्चालन गरेका हुनेछन् ।
९. आधारभुत शिक्षा पश्चात विद्यालय शिक्षाबाट वञ्चित भएका बालबालिकाहरुले जीवन उपयोगी शिक्षा ( व्यवसायीक तथा सीपमूलक तालिम) प्राप्त गरेको हुनेछन् ।
१०. स्थानीय तहमा रहेका प्रहरी (कार्यालय) चौकीहरुमा बालमैत्री कक्ष वा बालमैत्री सम्पर्क ईकाई रहेको हुनेछन् ।
११. बिद्यार्थी सवार हुने शैक्षिक संस्थाका सवारी साधनहरु स्थानीय तहले तोको न्यूनतम् मापदण्ड अनुसार बालमैत्री र अपांगमैत्री हुनेछन् ।
१२. स्थानीय तहको प्रशासकीय कार्यालयमा स्तनपान कक्षको व्यवस्था भएको हुनेछ ।
१३. बसपार्क, सिनेमा हल, हाटबजार, खेल मैदान जस्ता सार्वजनिक स्थलहरुमा बालमैत्री शौचालय र खानेपानी धाराको व्यवस्था भएको हुनेछ ।
१४. स्थानीय तहको विपद् व्यवस्थापन योजनामा विपद्को समयमा बालबालिकाको आवश्यकता सम्बोधन गर्ने प्रावधान समावेश भएको हुनेछ ।
१५. विपद्को समयमा बालबालिका तथा अपाङ्ता भएका व्यक्तिहरुको विशेष सहयोगको लागी संस्थागत व्यवस्था भएको हुनेछ ।
प्रमिला सेढाई
२०७८÷१२÷११

भीमेश्वर मन्दिरमा भोलि क्षमा पूजा गरिँदै
समदृष्टि अनलाइन संवाददाता

  दोलखाको भीमेश्वर शिलामा पसिना आएपछि भोलि क्षमापुजा गरिने भएको छ । प्रसिद्ध दोलखा भीमेश्वरको शिलामा एक हप्ताको अवधिमानै...

असारे लोक संस्कृति
समदृष्टि अनलाइन संवाददाता

विनिता शिवाकोटी वर्षभरका बाह्र महिनामध्ये असार एक महत्वपूर्ण महिनाका रुपमा लिइन्छ । अझ कृषि र कृषकका लागि यो विशेष...

चरिकोटमा साङ्गीतिक गजल साँझ हुने
समदृष्टि अनलाइन संवाददाता

  दोलखा सदरमुकाम चरिकोटमा साङ्गीतिक गजल साँझको आयोजना हुने भएको छ । बृहत दोलखा महोत्सवको अवसर पारेर दोलखा उद्योग...

स्रष्टा सुशिला शर्माको तेस्रो कृति ‘भुमरी’ विमोचन
समदृष्टि अनलाइन संवाददाता

साहित्यकार सुशिला शर्मा न्यौपानेको तेस्रो पुस्तक भुमरी उपन्यास शनिवार विमोचन गरिएको छ । भानु विद्यापति साहित्य प्रतिष्ठानको संयोजनमा सदरमुकाम...

दोलखामा शनिबार गजल साँझ हुने
समदृष्टि अनलाइन संवाददाता

भानु विद्यापति साहित्य प्रतिष्ठान दोलखाको गजल साँझ कार्यक्रमको आयोजना गर्ने भएको छ । भोलि बेलुका ४ बजेदेखि बेलुका ७...

सहस्र धारासहित स्वस्थानी ब्रत समापन
समदृष्टि अनलाइन संवाददाता

ऐतिहासिक दोलखा बजारमा सहस्रधारासहित श्री स्वस्थानी व्रतकथा विधिपूर्वक सम्पन्न गरिएको छ । व्रत समापनको दिन ऐतिहासिक दोलखा बजारमा सहस्र...

.