विनिता शिवाकोटी
साउन १०

  सामाजिक सञ्जालको बढ्दो प्रयोगका कारण बालबालिकामा नकारात्मक असर परेको दोलखामा आयोजित छलफल कार्यक्रमका सहभागीले बताएका छन्् । भीमेश्वर नगरपालिकाका सामाजिक विषयका शिक्षकहरुका लागि सिविन नेपालले आयोजना गरेको एक दिवसीय छलफल कार्यक्रममा एकल परिवार र व्यस्त अभिभावक अनि इन्टरनेटको सहज पहँुचका कारण बालबालिकामा सामाजिक सञ्जालको लत बढ्दै गएको निष्कर्ष निकालेका हुन् ।

                इन्टरनेट तथा सामाजिक सञ्जालबाट हुनसक्ने अपराध न्युनीकरणका लागि सामाजिक सञ्जालको सुरक्षित प्रयोगलाई प्रवद्र्धन गर्ने उद्देश्यले सामाजिक शिक्षकहरुका लागि अनलाइनमा  बालसंरक्षण सम्बन्धी १ दिवसीय छलफल कार्यक्रम आयोजना गरिएको सिविन नेपालका अध्यक्ष माधव प्रधानले बताउनुभयो ।

कार्यक्रममा प्रमुख अतिथि रहनु भएका भीमेश्वर नगरपालिका प्रमुख ईश्वर नारायण मानन्धरले बालबालिकामा हुने सामाजिक सञ्जालको दुरुपयोग नियन्त्रणको मुख्य जिम्मेवार अभिभावक नै  भएको धारणा राख्नुभयो । समयमा नै अभिभावक सचेत नहुने हो भने भविष्यमा ठूलो मूल्य चुकाउनु पर्ने अवस्था आउन सक्छ उहाँले  ध्यान केन्द्रित गराउनुभयो ।

कार्यक्रममा मन्तव्य राख्दै प्रमुख मानन्धरले सभ्य समाज निर्माणको आधार बालबालिका भएकाले सत्मार्गमा लैजाने वातावरण बनाउन नगरको तर्फबाट नीतिगत सुधार गरेर जाने प्रतिवद्धता व्यक्त गर्नुभयो ।

छलफल कार्यक्रममा भीमेश्वर नगरपालिका शिक्षा शाखा प्रमुख अर्जुन कार्कीले सामाजिक सञ्जालको दुरुपयोग हुन नदिन विद्यालयका कक्षा कोठामा सचेतीकरणका कार्यक्रम बारम्बार हुनुपर्ने धारणा राख्नुभयो ।

सामाजिक सञ्जालले बालबालिकालाई मनोसामाजिकरुपमा गम्भीर समस्या परिरहेकोले विद्यालयहरूले अनलाइन सिकाइ शैली फरक, सिर्जनात्मक, व्यवहारिक बनाउनुपर्ने कुरामा उहाँले जोड दिनुभयो । प्रयोगात्मक सिकाइ बालबालिकाको लागि बढी प्रभावकारी हुने हुँदा विद्यालयले सिर्जनात्मक उपाय अपनाउनुपर्ने उहाँको भनाइ थियो ।

कार्यक्रममा इन्टरनेट तथा सामाजिक सञ्जालबाट हुनसक्ने अपराध,सामाजिक सञ्जालको सुरक्षित प्रयोग,फाइदा दुरुपयोग गरेमा उजुरी,निवेदन तथा जाहेरी र सजायँ र सरोकारवालाको भूमिका विषयमा ओसेलिप परियोजनाका व्यवस्थापक सरिन वैद्यले सहजीकरण गर्नुभएको थियो ।

सामाजिक सञ्जालको बढ्दो प्रयोगका कारण बालबालिकामा पठन संस्कृतिको कमी,सामाजिकीकरणरमा समस्या,संस्कार संस्कृति र चलनचल्ती मूल्यमान्यतामा कमजोर बन्दै गएको भन्दै सामाजिक शिक्षकहरुले जानकारी गराएका थिए । अनलाइन बालसंरक्षण नीति स्थानीय पाठ्क्रम र विद्यालय सुधार योजनामा समावेश गरेर लानुपर्ने विषयमा शिक्षकले सुझाव दिए ।

केन्द्रिय साइबर ब्यूरो काठमाण्डौंका अनुसार ४ बर्षको अवधिमा वि.स.२०७६ देखि २०८० को साउन १० गतेसम्मको तथ्याङक अनुसार सामाजिक सञ्जाल दुरुपयोग सम्बन्धी ३ सय ४५ उजुरी परेका छन् । जसमध्ये महिला २३ रहेका छन् । सामाजिक सञ्जालकै कारण ४२ जनाले आत्महत्या गरेका छन् । सिविन नेपालको अध्ययन प्रतिवेदन अनुसार बालशोषण सामग्री बढ्दो रुपमा बालबालिकाद्वारा नै उत्पादन भइरहेको छ । यसमा पनि बालिकाभन्दा बालकको सङ्ख्या बढी रहेको छ ।